Heel Europa in beroering
Heel Europa stond in brand, tussen de jaren 14 en 18 van de vorige eeuw. Wie de boeken van Geert Mak leest staat ervan te kijken hoe suf daarentegen het Nederland van die dagen was. Er was dringend behoefte aan nieuw élan! In Amsterdam was dat misschien voelbaar bij de bouw van de kerk van O.L.V.Koningin van de Vrede in Amsterdam. De buurt waarin de kerk staat ligt aan de rand van de oude volksbuurt “De Pijp” en vormt de overgang naar de “nette” rivierenbuurt en het “dure” “Oud Zuid”. In de inleiding op het meditatieve boek over de kerk worden al deze wijkaanduidingen terecht tussen aanhalingstekens gezet. We leven in andere tijden.
De parochie van de ‘Vredeskerk’ (zoals de kerk kortweg wordt aangeduid) werd gesticht op 8 december 1918. Zinvoller kan het niet. Een vredesbegin in een grote geheel ontwrichte wereld. Men begon te kerken in een stalhouderij aan de ceintuurbaan die onmiddellijk de stal van Bethlehem werd genoemd. De huidige kerk werd ontworpen door architect Jos Bekkers. Zijn vader Peter Bekkers was nog een leerling van de andere beroemdere Peter: Pierre Cuypers. Vader Peter bouwde de Franciscuskerk aan de de Ruyterweg in Amsterdam West (beter bekend als “de Boom”). De toren van de Vredeskerk van zoon Jos lijkt erg op die van pa. Allebei lijken ze in de verte op de toren van de beurs van Berlage (van 1903). Hun detaillering is meer in de stijl van de Amsterdamse school. De tijden van de spitse Cuyperstorens, die zo hoog mogelijk de hemel inprikken, lijkt ver achter ons. De toren van de Vredeskerk is meer een baken voor de buurt beneden om de mensen op te roepen zich te verzamelen in het gebouw dat er aan vastzit.
Mensen verzamelen
Mensen verzamelen in plaats van imponeren… is het doel van de kerk die Jos Bekkers bouwde. Op 7 augustus 1924 werd het kerkgebouw door bisschop Callier, de energieke voltooier van de Haarlemse kathedraal, ingewijd. Een breed schip verzamelde mensen van allerlei slag. In 1944 werd de architect van de Vredeskerk opgepakt en hij stierf op 21 januari 1945 in Buchenwald. Maar zijn Vredeskerk bleef staan!
In het Concertgebouw werd iedere Palmzondag gezongen door het jongenskoor van de Vredeskerk. Een rijk Rooms leven ontwikkelde zich in Amsterdam Zuid. De nieuwste parochianen werden in de doopkapel aan de donkere zijde van de kerk (de noordkant) binnengeleid in de nieuwe gemeenschap. “Ik zal u een nieuw hart geven en een nieuwe geest in u storten” (Ez.36). De prachtige ramen van Alex Asperslagh hebben alle betrekking op het thema “bekering”. Mozes die zijn volk de nieuwe toekomst tegemoet leidde staat gebroederlijk naast Johannes de doper. De profeet Jona (hij neemt drie ramen in beslag) riep de inwoners van de grote stad Nineve (Amsterdam, Tokyo, Cairo, Mexico-city) op om niet verdwalen, maar om opnieuw te leren luisteren naar de stem van God. Noach zien we afgebeeld en ook Abraham wiens vertrouwen op God bijna tè fanatiek was (nog steeds een groot gevaar voor christenen, moslims, joden en anderen): pas op het laatste moment begreep hij dat het toch onmogelijk Gods bedoeling kon zijn dat hij zijn eigen zoon zou doden (Genesis 22).
De kerk in onze dagen
Een bus vol moslims reisde in de 90-er jaren Amsterdam door. Na de moskee in de oude Rozengrachtkerk bezochten ze een synagoge en ook de Vredeskerk. Blijmoedig gaan zeven moslimvrouwen op de foto. Enkele oudere moslims branden een kaarsje voor de doden. Een van de vragen van de moslims is: ‘wat is eigenlijk het verschil tussen christenen en joden?’ Het wordt de oude imam wat te bar als blijkt dat er zoveel overeenkomsten zijn tussen alle wereldgodsdiensten maar de anderen gaan door: Jozef blijkt Joessoef te zijn. Abraham Ibraim, Maria Mirjam maar Jesus? ‘Die hebben wij niet’ zegt een moslim die de ontwikkelingen ook niet helemaal gevolgd heeft. Allemaal bidden we naar het oosten… wordt geconstateerd. Ja maar – wordt de aanwezige joden toegevoegd- : ‘jullie bidden richting Jeruzalem en wij richting Mekka’. We moeten niet te haastig gaan maar het gesprek gaat verder. Het 80-jarig bestaan in 2004 van de Vredeskerk is groots gevierd. Een Mariaprocessie door Amsterdam Zuid wie had dat durven dromen. En –sprekend over anno 2005- een kerk waarin om 5.45 de lezingendienst gehouden wordt, om 7.30 het morgengebed en om 17.30 het avondgebed gebeden… waar vind je dat nog. Dat alles gecentreerd rond de dagelijkse Eucharistie en aangevuld met aanbidding van het Allerheiligste op de vrijdag en zondagmiddagen en gelardeerd met het Rozenkransgebed op zaterdag en de kindermis. Iedere namiddag is de kerk open. Wie het gaat duizelen kijke even op www.amsterdam.vredeskerk.nl
Gebruik gemaakt is van de Meditatieve Rondleiding in de Vredeskerk van pastoor Pierre Valkering uit juli 2000.