Van de weg af gezien
Wie op weg gaat naar de afsluitdijk kan vanaf de A-7 de oude toren van Wognum niet missen. Hij staat na een restauratie weer in zijn volle glorie. Over de vergane glorie van de DSB-gebouwen zal ik het maar niet hebben, dat valt buiten deze rubriek. Zowel van Wognum (vroeger Woggunghen geheten) als van Wogmeer wordt gezegd dat dit het huis was van een zekere Woggo. Veel wijzer word je van zulke informatie niet. Belangrijker is dat er al rond het jaar 1000 een kapel moet hebben gestaan toegewijd aan de H. Hiëronymus. Men vermoedt beïnvloeding vanuit de Bijbelse werkplaats van Egmond. De heilige was populairder bij de monniken dan bij het gewone kerkvolk. In zijn jonge jaren (zo rond 365) raakt hij in de ban van de Bijbel. De redevoeringen van Cicero interesseerden hem minder dan de verhalen van de Schrift. Dus wilde hij die ook in de grondtalen lezen (het Hebreeuws en het Grieks) . Voor het klooster was hij te eigenwijs. Hij werkte ‘free lance’ zouden wij zeggen en trok naar Bethlehem waar hij als een soort kluizenaar ging wonen. Hij hoorde de mensen Aramees spreken en liet zelfs zijn tanden bijslijpen om het gewenste accent te krijgen. In het Heilige land reviseerde hij de oude Latijnse Bijbel (de Vetus Latina) vanuit de grondtekst. Behalve de Psalmen die de monniken uit hun hoofd kenden en waarbij verbeteringen niet op prijs zouden worden gesteld. Hij had bij zijn ‘monnikenwerk’ contact met joodse geleerden. Net zoals de monniken van Cluny die later (in de 12e eeuw) met de hulp van de rabbijnen van Troyes de vertaling van Hiëronymus (die de Vulgata zou gaan heten) weer gingen herzien. Hiëronymys’ levenswerk kwam in 405 gereed. Hij had voordat hij in Bethlehem stierf op 30 september 419 ruim 35 jaar in het heilige land doorgebracht.
De oude kerken van Wognum en Wadway
We noemden de oude kapel. Onder de oude Hiëronymuskerk (nu PKN-regiokerk) heeft men fundamenten gevonden die van dat bedehuis zouden kunnen zijn. De kerk zelf (de oudste muurdelen zijn nog uit de 12e eeuw) dateert uit de 15e eeuw en kreeg een enorme toren met een mooie bakstenen spits. In de toren een door Pieter Vermaten gegoten klok uit 1695.
De huidige katholieke kerk is terechtgekomen op een terrein aan de kant van de buurtschap Wadway. Daar staat een oud aan Maria Magdalena toegewijd kerkje met een dik torentje uit 1450. Het valt in het niet bij die van Wognum maar herbergt wel een veel oudere luidklok van Eggairt uit 1466 (!).
Eerdere katholieke kerken
In de pastorie van de huidige katholieke kerk hangt een reeks schilderijen van de katholieke kerkjes sinds de schuilkerkentijd. Het oudste schuilkerkje was eigenlijk een grote pastorie. In 1840 werd er een bescheiden torentje op gezet. Een kleine twintig jaar later werd een wat grotere kerk gebouwd waar in 1880 twee torens en een grote middentoren op werden geplaatst. Dat complex werd nog afgebeeld in de puzzelrubriek van Samen Kerk: ‘wie weet waar dit is.’ Duitse zusters kwamen naast het godshuis wonen. Hun klooster staat er nog maar is nu een kantoor. De kerk, wat minder stevig geworden door de grootse toevoegingen uit 1880 moest in 1970 worden gesloopt.
De nieuwe kerk
Aan de overkant van de straat werd een moderne kerk neergezet naar ontwerp van J. H. de Groot. Het is een licht bouwwerk met wat weinig versiering. Een beetje kleur in de ramen zou wel prettig gewest zijn maar de architect vond dat maar afleidend. Wel is er een, erg donker schilderij van de patroonheilige. Hiëronymus als kluizenaar. Het verhaal gaat dat hij als huisdier een leeuw had. Uit dankbaarheid omdat de heilige ooit een doorn uit zijn poot had gehaald bleef die hem als een hondje trouw. Wat is er nog meer te zien? Eigentijdse kruiswegstaties uit Zuid Amerika. En natuurlijk het orgel. Uit de oude kerk werd het Baetz-orgel van 1871 overgeplaatst. Het doet het nog uitstekend! De oude orgelkas heeft de verhuizing helaas niet overleefd. Het instrument ziet er zo moderner uit dan het is. Mgr. Zwartkruis wijdde de kerk op 14 augustus 1970 in. Op 19 september 2010 vierde men luisterrijk het veertig-jarig bestaan van de kerk. Bij de ingang van de ranke toren staat de wijdingssteen met de uitnodigende tekst: ‘Treed toe tot Hem, de levende steen.’
Een aansporing in het enkelvoud: ieder moet zelf kiezen. Maar dan gaat de tekst in het meervoud verder: ’Laat u als levende stenen voegen in de bouw van de geestelijke tempel.’