De horizon

Als kind was ik altijd al gefascineerd door…kerken. Ik speurde de horizon af naar torens in de verte. Toen ik tien jaar werd kreeg ik van Sinterklaas een boekje uit de Heemschutserie: ‘torens van Nederland.’ De tekst vond ik een beetje moeilijk, maar de plaatjes! Naarstig leerde ik alle namen van de steden of dorpen waar die torens stonden uit mijn hoofd en ik ging op zoek naar meer foto’s. Mijn schoolgenoten verzamelden voetbalplaatjes maar dat vond ik maar rare tekeningetjes van mannen met hele grote hoofden en zielige kleine lijfjes. Ik verzamelde kaarten van kerken. Op alfabet zette ik de foto’s in schoenendozen achter elkaar. Als wij een tochtje maakten vroegen mijn ouders soms: ‘waar zijn we nu?’ en ik hoefde maar even uit het raampje te kijken om een torensilhouet te herkennen: ‘we zijn vlak bij Hilversum’ zei ik dan, ‘ik zie de Vitus’ of: ‘daar is Weesp’ want ik zag de grote lange Laurenskerk met het een beetje lachwekkend lage torentje ernaast.. (waar overigens wel een prachtig Hemonycarillon in hangt).

Het klokkentouw

Naast ons huis was een hervormde kerk waar de klok nog met de hand geluid werd. Tien jaar lang deed ik dat. Waarom doen we dat zo weinig, die paar keer per week is dat toch een mooie ontspanning voor jong en oud! Tien jaar lang luidde ik die klok. Toen ik op een morgen aan het luiden was kwam de Dominee eens informeren: ‘wat wil je worden jongen?’  ‘Pastoor’ antwoordde ik direct (want dan had ik zelf een kerk). Ik verwachtte dat hij zou gaan zeggen: ‘dat is niet goed: word dominee’ maar dat zei hij niet. Ondertussen werd mijn kerkentik steeds erger. Niet alleen de torens vond ik geweldig maar ook de kerken die er aan vast zaten. Ik verdiepte mij in de bouwstijlen van de kerken. Met grote spijt zag ik hoe boven de rivieren al de mooie oude torens aan protestantse kerken vastzaten. Ik had nog geen oog voor de schoonheid van de neogotiek en vond de katholieke torens van Cuijpers en zijn trawanten, een soort veredelde kerstboompieken. Neen, stevig moesten ze zijn zoals die van Noordwijk (de oude kerk uiteraard, niet de katholieke Jeroen) of die van Naarden (ook weer niet dat kleine katholieke Vituskerkje maar de grote protestantse kerk).

Autun, Chartres, Vezelay en verder

Mijn hobby groeide met mij mee. Uiteindelijk ging ik mij door mij priester te laten wijden, mij meer verdiepen in de mensen die de kerken bezoeken. Mijn hobby (de oude kerkentik) werd een grote interesse in de Romaans kerkelijke architectuur. Daarover was een serie boeken voorhanden van de Benedictijner monniken van Pierre qui Vire in Bourgondië. Zij gaven een serie uit van zeker 50 boeken waarin iedere keer één bepaalde streek van Frankrijk (later ook Ierland, Spanje, Italië en zelfs Nederland!) behandeld werd. Iedere vakantie reisde ik met een reisgenoot met een zelfde kerkentik (iets minder fanatiek dan ik) enkele regio’s af. Per vakantie twee delen.

Verdieping

En zo kwam het uiteindelijke plan om mij in een Sabbatsverlof dat mij onlangs ten deel viel mij eens echt te gaan verdiepen in de spiritualiteit en de verbeeldingskracht van de Romaanse kerkelijke architectuur. U treft hier mijn scriptie aan ‘Dieu parmi nous’ enkele artikelen over de achtergronden van de Middeleeuwse architectuur en dan…. alles wat er in Noord Holland staat aan moois of minder moois. Alle kerken hebben gemeen dat ze voortbouwen op de oude droom van een nieuw Jeruzalem op aarde, een huis voor God met de mensen. In de Talmud lezen we dat niet alleen de mens graag een huis voor God heeft maar dat God zelf het fijn vindt om bij ons te wonen. Wat een heerlijke gedachte!