Spierdijk is vindingrijk

De oudste vermelding van de plaats Spierdijk dateert uit 1365. De naam slaat niet op de sportiviteit van de bewoners maar op de taaie bovenlaag van de dijk: spier genaamd. De huidige bebouwing kwam later tot stand, na de veenontginning aan de rand van het in 1608-11 drooggelegd Wogmeer. Katholieken waren en zijn nog steeds hier erg actief.

Een beroemde naam

Voordat alles droog was heeft de bekende Sasbout Vosmeer hier al in 1607 een parochie gesticht. Dat viel niet mee. Door de hervorming die vanaf 1559 in Nederland kwam opzetten, werden katholieken onderdrukt en mochten in het openbaar niet uitkomen voor hun manier van geloven. Toch werd er al in het geheim samengekomen en tegen de verdrukking in bleven priesters actief. Sasbout Vosmeer die in 1607 de parochie in Spierdijk had gesticht en er zich prettig geïnstalleerd had kreeg al spoedig een hogere functie. Hij werd Vicaris, bisschop of zo u wilt kardinaal van de Nederlandse katholieke kerk, die sinds de reformatie een ‘missiekerk’ was geworden. Als eerste pastoor werd toen Simon Janszoon Spanbroek benoemd.

De ene na de andere kerk

Het eerste kleine kerkgebouwtje stond op aan de Noordspierdijkerweg bij de Kapelleweg. In 1674 tijdens een storm, viel de toren om en het kerkje stortte daarbij in. Het kerkje werd eenvoudig hersteld. Na lang aandringen werd uiteindelijk toestemming gegeven door de Staten van Holland om een nieuw kerkje te bouwen. In 1765 werd een houten kerkje met een rieten dak en kleine pastorie gebouwd aan de Spierdijkerweg vóór het huidige kerkhof. De gemeenschap groeide gestaagd. De kerk werd te klein en verviel tot een bouwval. Koning Willem 1 had echter bij koninklijk besluit bepaald dat er geen nieuwe kerken mogen worden gebouwd. Men moest maar liefst 42 jaar wachten tot de gedeputeerde staten in 1849 toestemming geven in Spierdijk een nieuwe kerk te bouwen. Dit wordt direct opgepakt door de wakkere bewoners van deze degelijk rooms katholieke enclave.

De huidige kerk

Architect Ing. Wolterus van der Horst wordt aangesteld en ontwerpt een axiale hallenkerk model standaard waterstaatskerk. In 1850 wordt de kerk in gebruik genomen. Toegewijd aan S. Georgius (beter bekend als Sint Joris). De gemeenschap groeide aardig. In 1885 telt de parochie 1609 parochianen. Er werden zestig kinderen gedoopt en er waren eenendertig mensen overleden. De kerk werd veel te klein. Achitect A.C. Bleijs tekent voor de uitbreiding van de kerk. Een architectonisch hoogstandje werd het! Een kruiskerk met verhoogd centraal middengedeelte, een longitudinale bouwwijze. 24 juni 1889 wordt de vergrote kerk in gebruik genomen. Een majestueuze ruimte was ontstaan. Het orgel bleef in het oude gedeelte. Het dateert nog uit 1875 en is door L. Ypma uit Alkmaar gebouwd. Het heeft 20 registers verdeeld over twee klavieren en een hangend voetpedaal. In 2010 werd het nog gerestaureerd.

De nieuwere tijd

De parochie was altijd erg actief. Ook naar anderen toe. In de oorlog waren hier heel wat onderduikers uit de Hollandse steden die als boerenknechten verkleed hun werk deden en hun leven redden. Hoewel het geloof een belangrijke plaats inneemt in de harten van de Spierdijkers bleek de kerk, vooral na de uitbreiding, in de 21e eeuw toch wat groot. In 2016 is er goed onderhandeld met allerlei mogelijke ‘meegebruikers’ van de kerk. Het gaat om werkenden in de fysiotherapie, Mensendiek en podotherapie. Die zijn inmiddels in het oudste gedeelte van de kerk terecht gekomen. Het orgel daarentegen is meegenomen en tegen de scheidingswand tussen schip en transept aangebracht. Een hele onderneming. In transept en hoogkoor huist nu de parochie. Prachtig blauw beschilderd zijn de gewelven en de oude preekstoel, volgens mij nog uit een vorige kerk prijkt daar tegen een pijler. Mozes ondersteunt de verkondiging duidelijk! Het oude altaar komt prachtig uit. Men is nog aan het nadenken over de definitieve opstelling van de banken. Maar Georgius die nu aan de voorgevel van het gezondheidscentrum terecht gekomen is gaat dapper door met zijn gevecht met de draak en straalt zo vertrouwen uit in een nieuwe toekomst.

Zuidermeer

Ten noordoosten van Spierdijk ligt het dorpje Zuidermeer. In de boerderij van de familie van der Meer (die er nog steeds staat) was een noodkerk, spottend ‘papennest’genaamd. Die deed ook dienst als Latijnse School. Een aantal jongens van de familie van der Meer is ook priester geworden. De bekendste was ‘Pastoor Merius’ , hij resideerde in Spanbroek en reed te paard de hele regio af. De kerk die er nu staat werd gebouwd in 1933-34 naar ontwerp van N. Molenaar. Het is een traditionalistisch bouwwerk zoals dat zo mooi heet, toegewijd aan O.L.V. van Lourdes. Het is een karakteristiek geheel, een zaalkerk met een torentje in de voorgevel en een uitbouw met beelden van Maria en S. Bernadette die eerbiedig op de grond knielt. De hele kerk is niet meer als kerk in gebruik maar omdat De Zuidermeer in de reformatie zo’n belangrijke rol speelde is er nog wel ruimte vrijgehouden voor een intieme devotieruimte.

Zr. Hermenegild Odijk heeft ter gelegenheid van het 150 jarig bestaan van de kerk van Spierdijk in 2000 een boekwerkje geschreven.

Op internet:
http://www.kerkspierdijk.nl/index.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Spierdijk

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.